Algemene beschouwingen bij de Provinciale Begroting 2015

Klaas Ruitenberg (lijsttrekker SGP bij de komende PS verkiezingen, Statenlid), tijdens de algemene beschouwingen bij de Provinciale Begroting 2015:

Geachte voorzitter, leden van de Staten, 

Op 31 oktober was het Hervormingsdag. Op deze dag staat de herdenking aan Luther centraal. In het bijzonder de publicatie van zijn 95 stellingen. Niet minder is Luther bekend geworden door zijn liederen. De belangrijkste daarvan is wel “Een Vaste Burcht is onze God”. In dit lied bezingt Luther zijn vertrouwen op God onder moeilijke omstandigheden. En die moeilijke omstandigheden brengen ons bij de dag van vandaag. 

De wereld is in rep en roer. Syrië, Oekraïne. Overal onzekerheid. Twee dagen terug de herdenking van de MH17-ramp. Ebola, de IS en zo zou meer te noemen zijn. En te midden van al deze onzekerheid zoekt de mens rust. Luther zocht en vond die rust bij zijn God.

 
Door de eeuwen heen hebben mensen hun houvast gevonden in de Bijbel. Daarin staat dat de overheid Gods dienares is en wel om het in de taal van de Bijbel uit te drukken ‘u ten goede’. De overheid is er dus ten goede van de burgers. De burger moet op de overheid kunnen vertrouwen. En toch zit juist daar een probleem. 

Recent onderzoek laat namelijk zien dat ruim tweederde van de bevolking vindt dat het de verkeerde kant opgaat met ons land. De overheid schiet tekort in de aanpak van maatschappelijke problemen, zoals werkloosheid, waarden en normen, en de zorg. Het vertrouwen in de overheid komt hierdoor in toenemende mate onder druk te staan. Daaraan zal gewerkt moeten worden. Bouwen aan vertrouwen is hard nodig. Mdvz, bij uw aantreden als Commissaris van de Koningin, hebt u daar al aandacht voor gevraagd. Onze fractie is van mening dat in deze tijd van onzekerheid ook de provinciale overheid een steentje aan bij zal moeten dragen. 

Vertrouwen is een belangrijk smeermiddel van de samenleving. Wanneer de burgers geen vertrouwen hebben in de overheid, neemt het maatschappelijk onbehagen toe. Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat overheden hun zorgen serieus nemen. Tegelijkertijd is de overheid niet de eerst aangewezene om alle problemen op te lossen. Burgers hebben ook een eigen verantwoordelijkheid. 

Een goed functionerende democratische rechtsstaat ligt de SGP na aan het hart. Hierin wil zij haar visie uitdragen. Een visie die gebaseerd is op vier kernbegrippen. Vertrouwen, verantwoordelijkheid, vrijheid en gerechtigheid. Er dient een balans te bestaan tussen rechten en plichten. Teveel vrijheid leidt tot grilligheid, onbetrouwbaarheid, instabiliteit. Een soort van anarchie. Gebrek aan vrijheid bevordert evenmin het verantwoordelijkheidsbesef. 

Een overmaat aan regels en bureaucratie beknot mensen in hun vrijheid en verantwoordelijkheid. Onze fractie zal zich nu en in de komende tijd inzetten om het aantal regels te verminderen. Laat de vrijheid en verantwoordelijkheid van burgers, bedrijven en andere samenlevingsverbanden niet in het gedrang komen. Verantwoordelijkheid komt het best tot haar recht wanneer de ‘menselijke maat’ in acht wordt genomen. Verantwoordelijkheid wordt ook pas genomen als daarvoor ruimte is. Die moet gegeven worden. Naar onze mening mag de overheid dan ook best een stap terug doen. Kortom: we bepleiten meer samenleving en minder overheid. 

De overheid heeft ook de plicht om onrecht tegen te gaan en chaos te voorkomen. Zij moet zorgen dat de sociaal kwetsbare mensen niet onevenredig hard getroffen worden. De overheid is het schild der zwakken. Ook in die zin moeten burgers erop kunnen vertrouwen dat de overheid een stabiele factor is. Voor de transitie van de jeugdzorg van de provincie naar de gemeenten heeft onze fractie altijd gepleit voor een warme overdracht. En nu het nog niet op rolletjes loopt bij de gemeenten vragen wij het college van GS om gezamenlijk met de landelijke overheid zich maximaal in te spannen om dit proces tot een goed einde te brengen. Wij steunen dan ook het amendement dat door GL is ingediend waarin gevraagd wordt om na de evaluatie een adequate reactie te geven. 

Mdvz, 
Bij een kleiner wordend takenpakket hoort ook een minder groot ambtenarenapparaat. Uw college heeft daar als sturingsmiddel het programma mens en middelen voor. Nu loopt het beslag wat dit apparaat legt op de begroting aardig in de pas met de andere provincies. Het beschikbare provinciale budget zal door allerlei ontwikkelingen veranderen. Tegelijkertijd is de provincie bezig met het maken van plannen voor de toekomstige huisvesting. Graag zouden we zien dat er door het college van GS een studie gemaakt wordt naar de effecten van veranderingen in het budget op zowel de omvang van het ambtenarenapparaat alsook de te realiseren toekomstige huisvesting. We dienen daarvoor de volgende motie in: 

Motie (art. 37 RvO) 
Beleidsbegroting 2015 (PS 2014-764) 
Provinciale Staten van Gelderland, in vergadering bijeen op 12 november 2014, 
gehoord de beraadslagingen, constaterende dat: 

• de kosten van het programma 8.1 Mens en Middelen in de komende jaren ( periode 2015-2018) op het niveau van de kosten van 2015 zullen stabiliseren; 
• het gemiddelde bedrag hiervoor naar verwachting gemiddeld € 135 miljoen per jaar zal bedragen; 
• wordt voorgesteld ten behoeve van de concrete realisatie van de vernieuwde huisvesting een investeringskrediet van € 40,8 miljoen te alloceren; 

constaterende verder dat: 

• de taken van de provincie in de jaren 2015- 2018 substantieel zullen veranderen; 
• de omvang van de provinciale investeringen in de jaren 2015 – 2018 eveneens substantieel zullen wijzigen; 

verzoeken het College van GS: 

• binnen zes maanden met een plan van aanpak te komen om de uitgaven voor Mens en Middelen in overeenstemming te doen zijn met de provinciale taken; 
• de voorliggende plannen voor de ver(nieuw) bouw van het Provinciehuis hierop af te stemmen. 

En gaan over tot de orde van de dag. 

Mdvz. 
Belangrijk voor vertrouwen is ook inzicht in wat van de provincie verlangd kan worden. De verschillende overheden in het huis van Thorbecke hebben de taken verdeeld. Het richten van de focus op het goed uitvoeren van die met elkaar afgesproken taken staan wij als SGP-fractie voor. Naar onze mening moet daar meer op gestuurd worden. Zo behoort het stimuleren van topsport, het binnenhalen van de start van de Giro niet tot onze kerntaken. Verder staat onze fractie afwijzend tegenover het subsidiëren van diverse hedendaagse cultuuruitingen die vaak strijdig zijn met onze uitgangspunten. Zeker niet in een tijd waarin de middelen alleen maar schaarser dreigen te worden. Jammer dat uw college daar in de begroting toch geld voor gereserveerd heeft. We bepleiten een terughoudend gebruik van het subsidie-instrument. Het plaatst de burgers niet ‘eigen kracht’. Anders staan we tegenover het behoud van cultureel erfgoed. 

Mdvz, 
Goed dat uw college veel tijd en energie heeft gestoken in het stimuleren van de economie. Dat wekt vertrouwen bij de burger. De robuuste investeringsimpuls is daarvan een voorbeeld. De SGP-fractie vindt dat daar in tijden van recessie extragelden voor mogen worden ingezet. Dat geldt ook voor de stads- en regiocontracten. Dit is een bewezen instrument. Hiermee ontstaan veel middelen die ingezet worden ter stimulering van de economie. Deze instrumenten leveren veel manuren werk op, bestaanszekerheid voor veel mensen. Dat komt het vertrouwen in de overheid ten goede. In de komende statenperiode wil de SGP daar extra middelen voor inzetten. 

Onze fractie draagt ook de leefbaarheid van de kleine kernen een warm hart toe. Onze ervaring is dat elk dorp, elke buurtschap, hoe klein ook een eigen ontmoetingsplek wil hebben. Een plek waar de verenigingsactiviteiten worden uitgevoerd, waar gestemd kan worden, maar waar ook de toevallige ontmoeting ontstaat, omdat er in steeds meer dorpen plaatsen zijn, waar je elkaar ‘toevallig’ tegenkomt. Door mensen in de kleine kernen verantwoordelijkheid te geven, kunnen ze zelf kijken wat de beste toekomstbestendige oplossing is voor diverse accommodaties en voorzieningen. Bereikbaarheid is daarbij ook een belangrijk punt. Bereikbaarheid via de weg, met openbaar vervoer, maar zeker ook digitaal. Wij zien goede kansen voor een provinciale breedbandcoöperatie waarin naast de provincie, gemeenten, ook de bewoners zelf investeren. Dit zou kunnen via de dorpsbelangenorganisaties voor de kleine kernen met hun omliggende buitengebied, waar nog geen glasvezelaansluitingen zijn. Hoe staat uw college daar tegenover? 

Een sector die als gevolg van de Ruslandboycot in grote onzekerheid verkeert, is de fruitteeltsector. Veel bedrijven hebben het moeilijk. Als fractie hebben we gesprekken gehad met de sector. Wat naar voren komt, is dat we hier van een innovatieve sector kunnen spreken. En juist deze voortdurende innovatie, heeft ervoor gezorgd dat in onze provincie een bloeiende sector is ontstaan. De CU-fractie heeft samen met ons een motie ingediend om de mogelijkheden te verkennen om als provincie deze sector door deze moeilijke periode te helpen. Daarin wordt naast financiële steun ook hulp bij het vinden van nieuwe afzetmarkten gevraagd. 

De overheid heeft ook als taak te zorgen voor een goede verkeersinfrastructuur. Er zijn in onze provincie nogal wat knelpunten. Te noemen zijn de doorstroming op de A-15, de gebrekkige aansluiting van de A-30 op de A-1. De motie van de fractie van 50+ hebben we mede ingediend. Verder hebben we al weer bijna 4 jaar geleden 10 mio euro beschikbaar gesteld voor de verbetering van de Rijnbrug. Kan de gedeputeerde iets zeggen over de stand van zaken m.b.t. de Rijnbrug? 

Mdvz. 
We gaan afronden. We hebben gezien dat er vele beleidsonderwerpen zijn waarmee de overheid kan bouwen aan vertrouwen, ook in een onzekere tijd. We willen als SGP-fractie u en uw college alsook de ambtenaren bedanken voor uw inzet in het afgelopen jaar. We hopen dat daarbij de woorden van het Lutherlied de uwe mogen zijn. Tot slot wensen we u Gods zegen toe in al uw werk.

Dank u wel.